Tütün Fidelik Dönemi

FİDELİK DÖNEMİ

Fidelik Yeri Hazırlamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar;

• Fidelik alanı devamlı kontrol edilmesi gerektiği için yerleşim alanına yakın bir yerde kurulmalıdır.
• Temiz su kaynağına yakın olması gerekmektedir.
• Fidelikler, güneye bakan, süzek topraklara hazırlanmalıdır.
• Doğu-Batı yönünde kurulmalıdır.
• Seçilen yer gölge ve rutubetli olmamalıdır.
• Toprak ne kumlu ne de killi olmalıdır. Süzek olması istenilen özelliktir. Süzek olması için tabana çakıl, çalı-çırpı vs. döşenir. Üzerine toprak ve harç yayılarak su birikintisini önleyecek şekilde düzenlenir.
• Fidelik etrafına sebze veya başka bitkiler ekilip dikilmemelidir.
• Hastalık ve zararlılardan kaçınmak için her yıl fidelik yeri veya fidelik toprağı değiştirilmelidir.

İdeal Fidelik Boyutları

En: 1-1,20 m

Boy: 10-15 m 

Yükseklik: 20 cm            

Fide yastıkları arası mesafe: 40-50 cm  olmalıdır.

Fidelik Harcı

 1 ölçek toprak + 1 ölçek kum + 1 ölçek gübre olmalıdır.

• Fidelikte toprak sıcaklığını korur.
• Kök gelişimini kolaylaştırır.
• Organik besin kaynağıdır.
• Yeknesak çimlenme sağlar.

Tohum Ekimi

Yaklaşık olarak;   1 gramda 10.000 tane tütün tohumu bulunmaktadır.

                              %75 oranında çimlenme olduğu varsayılırsa, 1 gram tohumdan 7.500 fide tarlaya dikilebilir. 
                              1 m² ye 0,6 gr tohum atıldığında 4.500 fide elde edilir.
                              1 dekar tarla için (40x10 cm dikim sıkılığında) 10 m² fidelik alanı yeterlidir.

İdeal tohum yoğunluğu sağlandığında;      

• Havalanma iyi sağlandığı için hastalık ihtimali düşüktür.
• Kök gelişimi sağlıklı bir şekilde tamamlanır.
• Eşit boylarda ve sağlıklı fideler elde edilir. ( Güneş, su ve besinden eşit yararlanabildikleri için.)

Fidelik Bakımı

•  Havalandırma: Çimlenmeden önce güneşli saatlerde fidelik naylonu açılarak havalandırılır. Çimlenmeden sonra naylon gündüzleri açık geceleri kapalı tutulur. Olumsuz hava koşullarında açılmaz. Havalandırma fidelikteki nemi dengeler, fideleri bakteriyel hastalıklardan korur.
• Sulama: Fideler büyümeye başladığında uzun aralıklarla bol sulanır. Fide sökümüne 1 hafta varken sulama işlemi bitirilir, böylelikle pişkin fide elde edilebilir.

• Ot Alma: Fidelikte tütün fidesi dışındaki tüm bitkiler sökülüp fidelikten uzaklaştırılmalıdır. Bu bitkiler, besine ortak olarak tütün fidesinin beslenip, büyümesini engeller,hastalık ve zararlılar için de konukçu olabilir.

• Fide Sökümü: 

Fidelikten rastgele birkaç fide çekilir. Boyları 10-15 cm, yaprak sayısı 5-6 ise ve parmağa dolandığında kırılmıyorsa pişkin fidelerimiz var ve dikebiliriz demektir. 

Fide sökümünün kolay olması için fidelik bolca sulanarak toprağın yumuşaması sağlanır. Bu sayede kökler zarar görmez. Saçak kökler, bitkinin gelişmesi için çok önemlidir.  

Sökülen fideler silkelenmeden kökleri iç tarafa gelecek şekilde sepetlere dizilir.

Sepetin üzeri ıslak çulla örtülür ve dikime kadar gölgede tutulur.


Sık Yapılan Yanlışlar

Ekici, tütün fideliğinin içerisine veya çevresine marul, soğan gibi gelişim süresi tütüne yakın bitkiler ekmeyi tercih eder. Amacı fideliğe bakım yaparken (sulama ve ilaçlama) bu ektiği bitkilerin ekstra emek harcamadan yetişmesidir. Fakat tütün fideliğinin yakınında bulunan bu bitkiler hastalık ve zararlılar için konukçu bir ortam yaratır, tütün fidesinin besinini ve suyunu tüketerek gelişmesini engeller. En önemlisi tütün fidesinde kullanılan ilaçlar ektiği diğer bitkilere uygun olmayabilir veya ilacın bekleme süresi tütün fidesine göre daha uzun olabilir. Bu durumda sebzelerin bünyesinde ilaç kalıntısı olur ve ekicinin bunları tüketmesi sağlığına oldukça zararlıdır. 

Fidelik Dönemi Hastalık ve Zararlılarından Bazıları





Damping Off (Çökerten)

Sebep olan mantar sporları konidi, misel, sklerot, oospor şeklinde kışı toprakta ve topraktaki artıklarda geçirirler. Uygun hava koşulları başladığında verdikleri zarar resimdeki gibi olur.

Yeni çıkmış fidelerin alt yaprakları sararır. Fidelerin kökleri iyi gelişemez. Fideler sararır toprağa yatar ve kurur. Fide boşluklarında yer yer boşalmış alanlar oluşur. Bu boş alanlara ayna denir.Hastalık yapraklarda da görülebilir. Bu durumda yaprakların rengi koyulaşır. Aşamalar ilerledikçe saydam bir hal alarak çürüyüp gider. 
Nem fazla, sıcaklık düşük ise hastalık daha da şiddetli seyreder.
Kültürel Önlemler: 

• Fidelik su tutmayan bol güneş alan bir bölgeye kurulmalıdır.
• Fidelik yeri veya toprağı her yıl değiştirilmelidir.
• Fidelik sık sık havalandırılmalıdır.
• Sık ekim yapılmamalıdır.
• Hastalık belirtisi görüldüğünde su verme işlemi kesilmelidir. 

Küsküt (Şeytan Saçı,Verem Otu)

Parazit bir bitkidir. Tohumla çoğaldığı gibi dallarının parçaları ile de çoğalabilir. Topraktaki tohumları ilkbaharda uygun şartlar oluştuğunda çimlenir. Tütün fidesini uzanarak yakalar. Sarıldığı tütün fidesinden emeçleriyle  beslenerek gelişmesine engel olur.Tütün fidesi zamanla sararır.

Kültürel Önlemler:

• Fidelik toprağı veya yeri her yıl değiştirilmelidir.
• Küsküt gübreyle çok rahat taşınabildiği için kullanılan gübrenin temiz olmasına dikkat edilmeli.
• Küskütlü fideler fidelikten uzaklaştırılarak yok edilmelidir.
• Küsküt fidelikten temizlenmeli yakılarak yok edilmelidir.